Bomcalorimetrie
Inleiding
Bomcalorimetrie is de gouden standaard voor het meten van de energetische waarde van de ontlasting. Het geeft inzicht in de intestinale absorptiecapaciteit van de darm en de totale ‘energetische’ boekhouding’, en kan de anabole of katabole toestand van een patiënt verklaren.
Uitvoering
Gedurende 72 uur wordt alle feces van de patiënt verzameld in een vooraf gewogen emmer. Tegelijkertijd houdt de patiënt gedurende 96 uur (de verzameldagen plus een dag ervoor), na nauwkeurige instructie, een voedingsdagboek bij. Alles wat gegeten en gedronken wordt, moet worden gewogen en genoteerd, zodat de diëtist hieruit de inname van energie en voedingsstoffen kan berekenen. In het laboratorium wordt de ontlasting gewogen, gemixt, gevriesdroogd en verwerkt in de bomcalorimeter. De procedure is compleet als tegelijkertijd ook gemeten worden: het fecale vetverlies (Van de Kamer-methode), de stikstofuitscheiding (Kjehldahl-techniek) en het percentage droge stof. De zogenoemde ‘rest-energie’ kan grofweg geïnterpreteerd worden als koolhydraten. Door de gegevens van inname en fecale verliezen te combineren ((inname-verlies/inname) x 100%) is een schatting van de intestinale absorptie capaciteit mogelijk.
Referentiewaarden gezonde volwassenen
Op basis van onderzoek bij gezonde volwassenen zijn de volgende grove normaalwaarden van ontlasting en afkappunten voor malabsorptie in klinische praktijk gedefinieerd [2]:
Ontlasting Absorptie (energie, vet, eiwit)
Hoeveelheid 150g/d Normaal >85%
Energie 200 kcal/d Malabsorptie 75-85%
Vet 5-10 g/d Ernstige malabsorptie <75%
Stikstof * 1.5 g/d
Droge stof 30%
* voor eiwit x 6.25
Toepasbaarheid en ervaringen
Het VUmc Amsterdam heeft het laatste decennium veel ervaring opgedaan met bomcalorimetrie in zowel onderzoek als patiëntenzorg. Het is zeer regelmatig een onderdeel van de (para)medische diagnostiek rond vertering en absorptie, zowel bij patiënten op de intensive care, als patiënten met gastro-intestinale chirurgie, graft versus host en bij chronische MDL-patiënten (coeliakie, IBD, short bowel etc). De diëtist is dan de spin in het web wat betreft initiatie, uitvoer en interpretatie van de uitkomsten. Jarenlang werd in de VU de ballistische bomcalorimeter van het UMCG-laboratorium gebruikt. De afgelopen 1,5 jaar was er helaas voor patiëntenzorg geen bomcalorimeter in Nederland beschikbaar, maar het combilaboratorium van AMC/VUmc is bezig met de aanschaf van een bomcalorimeter, die ook te gebruiken zal zijn voor de rest van Nederland. Zie http://www.zakboekdietetiek.nl/bomcalorimetrie.Auteurs:
Dr. ir. Nicolette Wierdsma, diëtist MDL, VU medisch centrum Amsterdam.
De herkomst van dit stuk is van het Nederlands Tijdschrift voor Voeding en Diëtetiek
De herkomst van dit stuk is van het Nederlands Tijdschrift voor Voeding en Diëtetiek
Referenties:
- Miller DS, Payne PR. A ballistic bomb calorimeter. British Journal of Nutrition 1959;13:501-8.
- Wierdsma NJ, Peters JH, de van der Schueren MAE, et al. Bomb calorimetry, the gold standard for assessment of intestinal absorption capacity: normative values in healthy ambulant adults. Journal of Human Nutrition and Dietetics 2014;27(suppl 2):57-64.